Aşk Mesnevileri ve Gazellerdeki Sevgili İmajına Dair Bir Karşılaştırma

Öz

Klasik edebiyatta, “aşk”, “âşık”, “maşuk” kavramları, bilhassa divanlar üzerinden
hükmedildiği için, daha ziyade idealize ve stilize oluşlarıyla bilinir. Divan şiirinde
“sevgili” sıradan, beşerî vasıflardan, duygu ve düşüncelerden uzak, çoğu kez “put”
benzetmesiyle tanımlanan bir varlıktır.
Kurgusal eserler olan aşk mesnevilerinde ise biraz da tahkiye tekniğinin gereği olarak
düşünülemeyecek ölçüde realist yaklaşımların varlığı söz konusudur. Çalışmamıza kaynak teşkil eden Yusuf u Züleyha, Leyla vü Mecnun, Hüsrev ü Şirin, Hüma vü Hümayun,
Cemşid ü Hurşid gibi aşk mesnevilerinde âşık ve sevgili karakterlerinin çok boyutlu,
psikolojik derinliği olan, aşklarında çalkantılar, maceralar yaşayan son derece
gerçekçi kahramanlar olduğu görülmektedir.