Türk Musikisinde Nazariyatçılara ve Bestekârlara Göre Çargâh Makamının Karşılaştırılması

Öz

Bu araştırmanın amacı Türk musikisi nazariyatçılarının ortaya koymuş oldukları nazariyat kitaplarındaki çargâh makamı tanımları ile bestekârlar tarafından yapılan eserlerdeki çargâh makamının işlenişini-kullanımını- bilimsel bir gerçekliğe dayandırarak belirlemektir.
Bu amaç doğrultusunda, çargâh makamının tarifini yapan farklı kaynaklardan yararlanılmış ve otuz yedi adet çeşitli formlarda eser incelenmiştir. Bu kaynaklarla seçilen otuz altı eser
arasında makam dizisinin ve geçkilerin kullanımı adına doğru orantılı olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Araştırma betimsel yöntemlerle yapılmış, içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Önce “makam” ve “seyir” kavramlarına değinilmiştir. Ardından araştırma için öncelikle saz ve sözlü olarak çeşitli formlarda otuz yedi eser belirlenmiş, makamın kişileri sonuca kolay ulaştırabilecek
kısımları (1.Hane, mülazime, teslim, zemin, nakarat gibi) göz önüne alınarak incelenmiştir.
Araştırma, incelenen eserlerin sonuçlarına göre çargâh makamı tanımının standartlaşmasına kaynak olacak niteliktedir. Bugün Türk müziği eğitimi Arel-Ezgi sistemi ile verilmektedir.
Bu sistemin kullandığı çargâh dizisi tezimizde birinci nevi çargâh makamı ile
açıkladığımız makam dizisidir.