BEKTAŞİ KÜLTÜRÜNÜN MİZAHSAL KODLARI: BEKTAŞİ DEĞERLERİNİN FIKRALARA YANSIMA BİÇİMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA / HUMOROUS CODES OF BEKTASHI CULTURE: A RESEARCH ABOUT THE FORMS OF BEKTASHI VALUES ON THE REFLECTION TO JOKES

Metin IŞIK, Ayhan ERDEM

Öz


Bu çalışma Bektaşi Kültürünün temel değerlerinin mizahsal kod olarak Bektaşi Fıkralarına nasıl yansıdığını konu edinmektedir. Çalışma ile Bektaşi değerlerinin fıkralara yansıma biçimleri, bir diğer ifadeyle “fıkralardaki Bektaşi imajı ve algısının” ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Çalışma kapsamında ilk olarak Bektaşiliğin temel değerleri ele alınmıştır. Ardından konuyla ilgili 165 Bektaşi Fıkrası "Bektaşi Değerlerini" olumlama veya olumsuzlama kriterleri açısından değerlendirilerek içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Böylece “Bektaşilikle temsil edilen felsefenin İslâm’ın dışındaymış gibi algılandığı veya aktarılmak istendiği" şeklindeki varsayım test edilmiştir. 

Bu bağlamda fıkralarda yer alan Bektaşi Tipinin; Allah inancı zayıf, içki içen, oruç tutmayan ve namaza karşı da oldukça mesafeli duran bir kişilik şeklinde sunulduğu ortaya çıkmaktadır.


Anahtar Kelimeler


Bektaşi, Bektaşilik, Fıkra, Bektaşi Değerleri, İçerik Analizi

Tam Metin:

PDF

Referanslar


AĞILDERE, T. S.(2010). “Bektaşi Fıkralarının Fransa Yolculuğu” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55: 239-253

ÇAKIROĞLU, H. (2011). Günümüzde Alevilik Bektaşilik-Oluşumu, Dünü, Bugünü. İstanbul: Cinius Yayınları.

ÇOTUKSÖKEN, Y (2004). Bir Tebessüm Edelim Canlara Bektaşi Fıkraları. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.

DEDEBABA, B.N. (2003). Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, Cilt VI, Ankara: Ardıç Yayınları,

DEDEBABA, B.N. (2006). Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, Cilt VII, Ankara:Ardıç Yayınları.

EFENDİ, A.R. (2011).Gerçek Bektaşilik. Haz. Salih ÇİFT. İstanbul:İz Yayıncılık,

ELÇİN, Ş. (1981). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara:

GEZER, S. (2005). En Güzel Bektaşi Fıkraları.İstanbul:Kar Yayınları.

GÜLÇİÇEK, A. D. (2003).Alevi-Bektaşi Fıkra-Nükte-Hiciv Antolojisi. Köln: Ethnographia Anatolica,

KARADAĞ, M. (1999). Türk Halk Edebiyatı Anlatı Türleri. Ankara.

KEÇELİ, Ş. (2011). "Bektaşi Kime Denir?", Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 60: 435-440

RUHİ, E.S. (1996). Türkiye'de Alevilik Bektaşilik.İstanbul:Selçuk Yayınları.

SAKAOĞLU, S. (1992). Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca. Konya:

SÜREYYA, M. (1995). Tarikat-i Aliye-i Bektaşiyye. Haz. Ahmet GÜRTAŞ. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları.

SÜREYYA, M. Ş. B.(2012). Bektaşilik ve Bektaşiler. İstanbul: Hoşgörü Yayınları.

ŞAHİN H.İ. (2010). Bektaşî Fıkraları ve Gülme Teorileri, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55: 255-268

ÖZ, B.(1997). Bektaşilik Nedir? Bektaşilik Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.

TUĞCU, H. (1995). “Aleviler ve Bektaşiler İslâm Düşmanı Değildir”. Günümüzde Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu.Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

VARLIK, A. A. (2000). İslamiyetin Özü Alevilik-Bektaşilik. İstanbul: Can Yayınları.

VELİ, H.B. (2011). Makalat, Haz. A. Sait AYKUT. İstanbul: Etkileşim Yayınları.

YAZICI, Hikmet (2013). Bektaşi Fıkralarının Mizah Anlayışı ve İşlevi Bağlamında Bireysel ve Toplumsal Ruh Sağlığı, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 65: 281-298

YILDIRIM, D. (1999).Türk Edebiyatında Bektaşi Fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.