TEVFİK FİKRET’İN ŞİİRLERİNDE HAFİFLİK VE AĞIRLIK İMGELERİNİN ANLAM DEĞERLERİ ÜZERİNE / ON SEMANTIC VALUE OF LIGHTNESS AND HEAVINESS IMAGES IN TEVFİK FİKRET’S POEMS

Öz

Italo Calvino, Amerika Dersleri adıyla kitaplaşan konferanslarından birinde edebiyatın yaşamın ağırlığına karşı hafiflik yaratan bir değer olduğunu söyler. Yaşam karşısında insanın bir varoluş sorunu olarak deneyimlediği ağırlık dilin üzerine yüklenen gerçekliğin ifadesidir. Bu gerçekliğe karşılık insanın içinde hafifliğe ve hafifleşmeye doğru bir eğilim vardır. Edebiyat bu arzuyu mümkün kılan bir olanak sunar. Başka bir deyişle dile yüklenen gerçekliğin yarattığı ağırlığı edebiyatın dile müdahalesiyle hafifleştirmek mümkündür. Ağırlık ve hafiflik duygusunun dilsel imgelere bürünerek kendini gösterdiği edebî metinlerde, sanatçının dünyayı bu imgeler üzerinden nasıl algıladığı ve bu algıda insanın varlık olarak kendisi ve dış dünyayla kurduğu ilişkinin boyutlarını görmek mümkündür. Tevfik Fikret’in şiirlerinde her iki değerin ruhsal açıdan taşıdığı anlamların çeşitli imgeler üzerinden ifade edildiği görülür. Yaşamın gerçekliği karşısında benliğini bu ağırlığa mahkûm eden bedenini ve somut dünyayı hafifleştirme arzusu duyan Tevfik Fikret’in şiirlerinde hafifleşme önemli bir psikolojik gösterge olarak yer almıştır. Bu makalede onun şiirlerindeki hafiflik ve ağrılık imgelerinin taşıdığı anlamlar üzerinde durulacak ve şairin içinde bulunduğu psikolojik durumun bu imgelere nasıl yansıdığı tespit edilecektir.