ABBASÎLER’DEN SAFEVÎLER’E KARABAĞ’IN ASKERÎ-SİYASÎ TARİHİNE BAKIŞ / OVERWIEV OF THE MILITARY-POLITICAL HISTORY OF KARABAKH FROM THE ABBASIDS TO THE SAFEVIDS

Öz

Geçen yüzyılın son çeyreğinden itibaren politik bir sorunun odağına çevrilen Karabağ’ın tarihi ve coğrafyası bilimsel araştırmalara daha sık konu olmaya başlamıştı. İlhanlılara kadar kaynaklarda adı Arran olarak geçen coğrafî mekân bundan sonraki dönemlerde daha çok Karabağ olarak anılır olmuştu. Takip eden tarihi dönemlerde Arran adı ile daha çok bölgenin ovalık kesimleri kastedilirken, dağlık kesimler Karabağ yahut Dağlık Karabağ olarak adlandırılmıştı. Bu çalışmanın amacı Güney Kafkasya’nın İslamlaşması ve Türkleşmesi sürecinde Karabağ’ın siyasî ve askerî tarihine ışık tutmaktır. Ortaçağ boyunca söz konusu coğrafyada meydana gelen siyasî-askerî olayların bölgenin etnik ve dinî durumu üzerinde ciddi etkisi olmuştur. Emevî ve Abbasîler’le başlayıp Büyük Selçuklularla devam eden Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya’ya yönelik kilise politikası Gregoryen Ermeni kilisesinin bölgedeki nüfuzunun artmasına neden olmuştu. Şehirlerde ve ovalık kesimlerde İslamlaşma süreci devam ederken Karabağ’ın yüksek dağlık kesimlerindeki Hristiyan Alban nüfus hızla Ermenileşmeğe yüz tutmuştu.